çekimli fiil örnekleri ne demek?

Çekimli fiiller, özne kavramına göre çeşitli ekler alarak çekimlenen fiillerdir. Türkçe'de geçişli ve geçişsiz fiiller olmak üzere iki çeşit çekimli fiil bulunmaktadır.

1. Geçişli Çekimli Fiiller: İş veya hareketin bir nesne üzerinde gerçekleştiği fiillere denir. Öznenin anlamını nesneye aktardığı fiillerdir. Örneğin: açmak, getirmek, koymak, yazmak gibi fiiller geçişli çekimli fiillerdir. Herhangi bir nesneye ihtiyaçları vardır. Örneğin:

• Ahmet, kitabı masaya koydu. (Kitap, nesne olarak kullanılmıştır)
• Sen, çantayı getirir misin? (Çanta, nesne olarak kullanılmıştır)

2. Geçişsiz Çekimli Fiiller: İş veya hareketin bir nesne üzerinde gerçekleşmediği fiillere denir. Öznenin anlamını sadece kendine aktardığı fiillerdir. Örneğin: uçmak, gitmek, koşmak gibi fiiller geçişsiz çekimli fiillerdir. Herhangi bir nesneye ihtiyaçları yoktur. Örneğin:

• Fatma, parkta koştu.
• Ayşe, sinemaya gitti.

Çekimli fiiller, zaman ve şahıs eklerinin yanı sıra yapısına göre de değişiklik gösterebilirler. Örneğin bazı geçişli çekimli fiiller "-mek" veya "-mak" eklerini alırken bazıları "-dirmek" veya "-tırmak" eklerini alır. Örneğin:

• Ayna, camı yansıtıyor. (Yansıtmak, "-tırmak" yapısına sahip)
• Ali, parkta dinleniyor. (Dinlenmek, "-mek" yapısına sahip)

Çekimli fiiller Türkçe cümlelerde önemli bir yer tutarlar ve doğru biçimde kullanıldıklarında anlam bilgisi açısından zenginleştirici bir rol oynarlar.